1

Qua những cuộc phiêu lưu mạo hiểm...........
Tôi đã đặt dấu chân của mình trên hành trình sứ mệnh .........
 Bạn có thể ngạc nhiên tại sao lại có nhiều cây Sam Hương trong bộ sưu tập của tôi cũng như rất nhiều trong số đó tôi đã sử dụng trong quyển sách này, và bạn cũng có thể bị ngạc nhiên khi những chiếc lá có thể giảm đáng kể về kích cỡ trong các minh họa của tôi.
Sam Hương - ngôi sao mới nổi trong làng Bonsai thế giới- là một chủng loại bonsai mà tôi ưa thích, sau cây Hải Sơn Tùng và cây Dương (Phi lao) . Các đặc tính của cây Sam Hương rất đặc biệt và chủng loại thì đa dạng về kích cỡ cho phép chúng ta có sự lựa chọn thoải mái để có thể diễn đạt được trí tưởng tượng của mình.
Cây Sam Hương là một loại cây nhiệt đới và cận nhiệt đới được tìm thấy ở nhiều quốc gia như Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan, Philippine và những khu vực khác từ Indonesia đến Úc. Có 200 chủng loại, tất cả đều khác nhau về hình dáng lá và đặc tính nhưng Microphylla và Serratifolia là 2 chủng loại ưa thích dành cho Bonsai vì đặc tính cấu thành của cây cũng như về kích cỡ của lá của chúng .
Chủng loại này đã từng được gọi là “ Chou Niang Zi “ theo tiếng Trung Quốc, có nghĩa là “ Cô nàng hôi hám “ hay còn tệ hơn “ Có chó cái hôi hám “ bởi vì mùi hôi khó chịu của lá . Nhưng tại sao là “con chó cái “ ? - Có lẽ vì nó quá quyến rũ, hấp dẫn, đam mê, mạnh mẽ và năng động.

 

z664502284805_7030cb3bb03e1c804343505cbe63d272

Cây Sam Hương mọc theo vùng bờ biển có cát và đá theo hình dạng của những cây nhỏ hoặc bụi và đôi khi nó cũng có thể được tìm thấy ở vùng núi. Loại được tìm thấy ở vùng bờ biển chủ yếu được sử dụng cho Bonsai vì đặc tính độc đáo của thân cây và đặc biệt là phần lũa được tạo nên bởi sức mạnh của thiên nhiên chẳng hạn như sự ăn mòn của nước biển và gió đã góp phần tạo nên những đường thân ziczac cực kì ấn tượng. 
Giống cây Microphylla thì được dùng làm Bonsai chủ yếu ở Đài Loan trong khi giống Serratofolia thì được dùng ở Indonesia & Malaysia và thỉnh thoảng được ghép với lá nhỏ của Microphylla để có thể tạo nên một sự hoàn hảo giữa cây đẹp và lá nhỏ . Giống Serratifolia ở Indonesia chủ yếu được tìm thấy ở vùng sườn đồi dọc theo vùng biển đối diện Ấn Độ Dương.

2

Đây là cây dạng bụi mọc ở vùng bờ biển có nhiều cát. Chủng loại này có đặc tính bền chắc về đường thân nhưng lại ít có lũa và thân thường được dấu dưới lớp cát trong môi trường này.

3

Đây là dạng cây nhỏ mọc trên núi đá đối diện với Ấn Độ Dương . Chủng loại này có phần lũa tốt nhất và đặc tính đa dạng về thân.

4Màu lá sáng bóng của cây Sam Hương kết hợp với bộ thân vặn xoắn như nhãy múa cùng với bộ lũa xương xẩu đã làm cho cây trở nên tuyệt đẹp và tinh tế hơn . Đó cũng là lý do cho cái tên được đặt lại và nâng cấp lên theo ngôn ngữ học là “ Shou Niang Zi” có nghĩa là “ Người đàn bà trường thọ” được ví như sự cống hiến của nó dành cho Bonsai.
Sam Hương là một loài cây phát triển rất nhanh, dẻo dai, dễ chăm sóc, và hầu như không gặp vấn đề gì khi cắt tỉa bộ rễ dù nhiều hay ít; thậm chí là khi cắt tỉa gần hết rễ . Sam Hương có tính chịu đựng khá cao đối với những loại đất và khí hậu khác nhau vì vậy nó có thể rất dễ trồng ở nhiều quốc gia cận nhiệt đới.
Lá có thể được thu nhỏ kích thước tối đa khoảng chừng 9mm xuống còn 2 mm bằng cách cắt tỉa thích hợp và sẽ cho bộ tán dày đặc.

5Bức tranh ở trên cho thấy những đặc tính về lá và việc thu giảm kích cỡ : “A” là giống Microphylla tìm thấy ở Đài Loan - lá của chúng loại này thì dày hơn và có thể thu nhỏ đến mức độ tối đa vì thế nó được dùng cho Bonsai cỡ trung, cỡ nhỏ và thậm chí là cả mini và siêu mini . “B” là Serratifolia được tìm thấy ở Indonesia- kích cỡ lá khi thu nhỏ thì sẽ hoàn hảo cho Bonsai cỡ trung và cỡ lớn. “C” thì không rõ nhưng nó có thể là cũng là một loại của Serratifolia- lá thì khá dài và có hình răng cưa hơn giống Serratifolia . Loại này khá mỏng, khó để thu giảm kích thước và có mùi khó chịu. Chủng loại này ít khi được sử dụng làm Bonsai trừ khi nó được ghép với Microphylla.
Có 2 loại Sam Hương nữa không rõ tên được tìm thấy tại địa phương nhưng không thích hợp để dùng cho Bonsai. Bên cạnh đặc điểm không thích hợp về lá cũng như bởi vì môi trường trồng cả hai đều hiếm khi được tìm thấy ở hình dáng thích hợp để làm cây Bonsai và phần lớn chúng đều phát triển ở dạng cây lớn. Một loại mọc ở đầm lầy và người dân địa phương gọi là Sam Hương rau quả bởi vì chúng được dùng để nấu canh soup mà được tin là rất tốt để khử mùi hôi của cơ thể hoặc là để tẩy mùi hôi của hải sản. Lá của chúng mỏng hơn và nhẹ hơn so với các loại Sam Hương khác. Một loại nữa được gọi là Sam Hương núi là bởi vì nó được mọc ở vùng núi với đặc điểm lá khác biệt rõ ràng so với các loại Sam Hương khác, mỏng và khó tinh giảm về kích cỡ.

Sam hương rau quả

Sam hương núi

Vì đặc điểm phát triển nhanh của chủng loại này mà kĩ thuật “Clip - and - Grow” (là một kĩ thuật bấm tỉa đọt để có mầm như ý – chú thích của người dịch) được giới thiệu để nhằm đạt được sự hoàn hảo trong việc phân chia nhánh đã được minh họa trong phần kĩ thuật cắt tỉa lá . Với kĩ thuật này kích cỡ lá sẽ trở nên nhỏ hơn trong từng chi mà nó tạo thành và vì thế khi cấu trúc chi cành được hoàn tất bộ lá sẽ đạt đến mức độ nhỏ nhất như mong muốn.
 
Căn bệnh thường thấy trên cây Sam Hương là sự tấn công của rầy trắng hoặc những loại côn trùng hút nhựa trên lá và rệp . Những loại côn trùng này có thể tấn công vỏ cây làm cho lá bị nhăn nhúm lại và nhánh sẽ bị chết sau đó . Không rõ lý do tại sao những sự tấn công nói trên chỉ tập trung chủ yếu vào cây Microphilia hoặc là trên cây ghép trong khi sự tấn công về lá lại hiếm khi xảy ra ở cây Serratifolia. 
Bởi vì vậy cây Sam Hương đòi hỏi việc phun thuốc trừ sâu trên lá và cành theo định kỳ hoặc là việc bôi chất lưu huỳnh lên lũa nhằm mục đích bảo vệ cây . Trước khi tiến hành việc này tốt nhất là nên lặt lá và thân hoặc cành phải được làm vệ sinh sạch sẽ bằng bàn chải .

Bài viết do Anh Hữu Đức - Biên Hòa dịch

Nhận xét